Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zwana też specustawą koronawirusową, która weszła w życie z pamiętną datą 8 marca 2020 r. wprowadziła szereg rozwiązań, których celem było wsparcie przedsiębiorców, a w szczególności ochrona dotychczasowych miejsc pracy.
W związku z tym ustawa koronawirusowa wprowadziła m.in. możliwość dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 15 specustawy koronawirusowej).Z kolei art. 31zo specustawy koronawirusowej przewidywał zwolnienie pracodawcy z płatności składek ZUS.
W trakcie obowiązywania stanu pandemii w Polsce z w.w. form pomocy skorzystało wielu przedsiębiorców. Tymczasem, w wyniku wydania przez Urzędy Pracy wielokrotnie zwracają się do przedsiębiorców, którzy skorzystali z obu form pomocy o zwrot świadczeń z FGŚP, powołując się na przepis art. 15 ust. 18 specustawy: „Podmioty, o których mowa w ust. 1 i 1a, mogą otrzymać pomoc z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wyłącznie w przypadku, jeśli nie uzyskały pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy.
Przy czym cytowana ustawa zawiera również przepis art. 15 ust. 18a w brzmieniu: „Przepisu ust. 18 nie stosuje się do zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, chyba że zwolnienie dotyczy tych samych miesięcy, na które podmioty, o których mowa w ust. 1 i 1a, zwróciły się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19.”
W powyższym zakresie stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wielu już orzeczeniach jest dość jasne i traktuje o tym, iż w.w. przepis art. 15 ust. 8 specustawy koronawirusowej nie stoi na przeszkodzie do uzyskania przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS pracowników na podstawie art. 15g tej ustawy, w sytuacji otrzymania już przez tego przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników na podstawie art. 15zzb ustawy o COVID-19, jeżeli dofinansowanie to dotyczyło innego okresu (wyrok NSA z dnia z dnia 27 kwietnia 2022 r., sygn. akt I GSK 251/22, ONSAiWSA 2022/6/88 ).
Powyższe stanowisko znajduje również odzwierciedlenie w licznych orzeczeniach sądów powszechnych, a to m.in. w wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 16 listopada 2023 r., II C 895/22, którego fragment pozwolę sobie zacytować: „Ustanowiony przepis stał się przedmiotem sporu. Zdaniem strony powodowej, zawarte w przepisie stwierdzenie „takich samych tytułów wypłat” dotyczy głównego tytułu wypłaty, np. wynagrodzenia i w ten sposób wynagrodzenie za okresy kwiecień – czerwiec oraz lipiec-wrzesień jest takim samym tytułem wypłaty. Pozwana natomiast stała na stanowisku, iż skoro wypłata za dotyczy zupełnie innych okresów rozliczeniowych, to nie może być mowy o takim samym tytule.”
Co za tym idzie, jeśli nie istnieje tożsamość czasowa (roszczenie nie dotyczy tych samych 3 miesięcy, w których pomoc w obu formach była przyznana) i tożsamość podmiotowa (roszczenie dotyczy innych pracowników), co dany pracodawca jest w stanie wykazać za pomocą stosownych dowodów z dokumentów należy rozważyć w zależności od toku postępowania- w przypadku postępowania administracyjnego- złożenie stosownego odwołania od decyzji dot. zwrot środków, w przypadku wystąpienia przez Urząd Pracy na drogę cywilnoprawną- rozważenie złożenia odpowiedzi na pozew, w której pracodawca wykaże brak w.w. tożsamości, co może w konsekwencji skutkować oddaleniem powództwa w sprawie.
Zastrzegam, że informacje zawarte w artykule mają charakter ogólny i nie stanowią opinii prawnej. W związku z czym Kancelaria nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystanie niniejszych informacji bez uprzedniej konsultacji.
Anna Kuś-Kluka
Radca Prawny
a.kus-kluka@turczanski.pl
