Część II
Obowiązujące przepisy dają cudzoziemcom wiele możliwości na legalny wjazd oraz pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Może się on odbyć na podstawie:
1. Paszportu biometrycznego
Od 11 czerwca 2017 roku obywatele Ukrainy, Gruzji i Mołdawii mogą przekraczać granicę z Polską na podstawie paszportu biometrycznego, czyli takiego, dzięki któremu można zidentyfikować daną osobę na podstawie jej unikalnych cech, np. linii papilarnych. Przekroczenie granicy tylko na podstawie ww. paszportu jest dokonywane w ramach ruchu bezwizowego. Na tej podstawie, dana osoba może przebywać na terytorium Polski przez okres 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Każdorazowe przekroczenie granicy dokumentowane jest poprzez przybicie stempla w omawianym paszporcie. Niezastosowanie się do obwarowań w zakresie maksymalnego okresu pobytu w Polsce może skutkować wydaniem zakazu wjazdu na teren strefy Schengen oraz obciążeniem karami administracyjnymi.
2. Wizy krajowej (D)
To dokument uprawniający do wjazdu i przebywania na terytorium Polski przez okres dłuższy niż 90 dni (jednorazowo lub łącznie poprzez kilka pobytów) w okresie ważności wizy, jednak nie dłużej niż rok. Wiza typu „D” pozwala na poruszanie się również na terenach innych państw strefy Schengen w okresie 90 dni w ciągu 180 dni, w okresie ważności wizy. Każda wydana wiza ma określoną długość i cel pobytu. Wniosek składa się w polskiej placówce konsularnej.
3. Wizy Schengen (C)
a. Jednolita wiza Schengen – uprawnia do pobytu na terenie wszystkich państw strefy Schengen na czas 90 dni, w ciągu każdego 180-dniowego okresu
b. Wiza Schengen z ograniczoną ważnością terytorialną- uprawnia o pobytu na terenie jednego lub kilku państw strefy Schengen ale nie na terenie wszystkich państw na czas 90 dni, w ciągu każdego 180-dniowego okresu
Wniosek składa się w polskiej placówce konsularnej. Opłata wynosi 35 euro lub 70 euro za rozpatrzenie sprawy w trybie ekspresowym
4. Dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwa Schengen
5. Zezwolenia na pobyt czasowy,
Wydawane jest na okres od 3 miesięcy do 3 lat z możliwością składania wniosków o kolejne zezwolenia. Opłata za wniosek wynosi 340 lub 440 zł w zależność od przyczyn o jego ubieganie się. Ostatnim właściwym dniem na złożenie wniosku jest dzień, w którym upływa okres legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce. Wniosek należy złożyć w wydziale właściwym ds. cudzoziemców urzędu wojewódzkiego, który jest właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania obcokrajowca. Jeżeli wniosek jest kompletny i złożony w odpowiednim terminie to w dokumencie podróży umieszczany jest odcisk stempla, dzięki któremu pobyt uznawany jest za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna. Zgodnie z art. 112a ustawy o cudzoziemcach decyzję w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy wydaje się w terminie sześćdziesięciu dni. Należy również pamiętać, że można wnioskować o zezwolenie łączne na pobyt oraz pracę. Opłata wynosi 440 zł.
6. Zezwolenia na pobyt stały
Wydawane jest ono na czas nieoznaczony. Opłata za wniosek wynosi 640 zł. Termin załatwienia sprawy przez Wojewodę wynosi 6 miesięcy. Zezwolenie na pobyt stały warunkuje przyznanie Karty Polaka. Zgodnie z art. 195 ustawy o cudzoziemcach, uprawnionymi do uzyskania zezwolenia na pobyt stały są m.in.:
– dzieci cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE pozostające pod jego władzą rodzicielską:
a) urodzone po udzieleniu temu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE
b) urodzone w okresie ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego temu cudzoziemcowi lub w okresie pobytu tego cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany albo w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy lub udzieleniem ochrony uzupełniającej,
– dzieci obywatela polskiego pozostające pod jego władzą rodzicielską,
– osoby o polskim pochodzeniu i zamierzające osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe,
– osoby pozostające w uznawanym przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej związku małżeńskim z obywatelem polskim i pozostające w tym związku małżeńskim przez co najmniej 3 lata przed dniem, w którym złożył wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i bezpośrednio przed złożeniem tego wniosku przebywały nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z pozostawaniem w związku małżeńskim z tym obywatelem polskim lub w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych,
– ofiary handlu ludźmi w rozumieniu spełniające warunki określone w ustawie
– osoby, które bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały przebywały nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres nie krótszy niż:
a) 5 lat w związku z nadaniem statusu uchodźcy, udzieleniem ochrony uzupełniającej lub na podstawie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub
b) 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany udzielonej na podstawie art. 351 pkt 1 lub 3, lub
c) 4 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udzielonego ze względu na cel, o którym mowa w art. 114 ust. 1a, i posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
– osoby, którym udzielono na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej azylu,
– osoby posiadające ważną Kartę Polaka i zamierzające osiedlić się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na stałe,
– osoby będące obywatelami Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy Wystąpienia, który do dnia 31 grudnia 2020 r. wykonywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracę jako pracownik delegowany przez pracodawcę zagranicznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i spełnia dodatkowe warunki określone ustawą.
7. Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE
Opłata za wniosek wynosi 640 zł. Termin na załatwienie sprawy przez Wojewodę wynosi 6 miesięcy. Zezwolenie wydawane jest na czas nieoznaczony. Karta pobytu, ważna przez 5 lat wydawana jest na jego podstawie. Wniosek może złożyć cudzoziemiec, który legalnie i nieprzerwanie przebywa na terenie Polski przez co najmniej 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku oraz
– posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
– posiada ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Polski
– posiada potwierdzoną znajomość języka polskiego
Zezwolenie uprawnia do wykonywania pracy w Polsce bez zezwolenia na pracę. Karta pobytu zawiera adnotację „dostęp do rynku pracy”
8. Ważnej karty pobytu
Kartę pobytu wydaje się cudzoziemcowi, któremu udzielono zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zgody na pobyt ze względów humanitarnych. Opłata wynosi 50 zł. Karta pobytu potwierdza tożsamość oraz uprawnia wraz z dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy. Uprawnia ona do legalnego pobytu na terenie Polski i podróżowania po terytorium obszaru Schengen w czasie 90 dni w przeciągu okresu 180 dni spełniając dodatkowe warunki. Kartę pobytu wydaje się bezterminowo. Jest ona ważna przez okres 10 lat.
Jeżeli dana osoba nie powyższych dokumentów, może przekroczyć granicę na podstawie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, złożonego na polskim przejściu granicznym lub zgody komendanta Straży Granicznej. Zgoda taka udzielana jest w czasie przekraczania granicy na okres 15 dni.
W dniu 27 lutego 2022 r. na stronie Urzędu do Spraw Cudzoziemców pojawiła się informacja o tym, że obywatele Ukrainy, uciekający przed konfliktem zbrojnym nie powinny w chwili obecnej martwić się o formalności i legalność swojego pobytu. Nie muszą one w najbliższych dniach składać żadnych wniosków w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców, Urzędach Wojewódzkich oraz placówkach Straży Granicznej. Komunikat dotyczy również osób, które aktualnie przebywają już w Polsce a ich dokumenty pobytowe właśnie tracą ważność.
Zastrzegam, że informacje zawarte w artykule mają charakter ogólny i nie stanowią opinii prawnej. W związku z czym Kancelaria nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystanie niniejszych informacji bez uprzedniej konsultacji.
Aleksandra Okoń – Pacler
prawnik
aleksandra.okon-pacler@turczanski.pl
