Studium przypadku – uznanie zagranicznego orzeczenia rozwodowego przez polski wymiar sprawiedliwości 

Po raz kolejny wracamy do tematyki prawa rodzinnego – nie da się ukryć, że inspiracją dla tego wpisu stała się zakończona prawomocnym orzeczeniem Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej sprawa, dotycząca uznania przez sąd krajowy rozwodu, który to nasza Klientka uzyskała przed organem zagranicznym. Zagadnienie ciekawe o tyle, iż kwestia uznania postanowień organów zagranicznych mimo coraz większej ich częstotliwości (co wydaje się dosyć naturalne, biorąc pod uwagę uczestnictwo Polski w różnego rodzaju strukturach międzynarodowych), nadal wydaje się wzbudzać wiele problemów praktycznych dla składów orzekających! Sprawa, która toczyła się przed polskim wymiarem sprawiedliwości niemal przez niemal trzy lata, ze względu na swoją zawiłość oraz niezwykle cenne doświadczenie praktyczne, stała się punktem wyjścia dla rozważań dotyczących właściwego dochodzenia swoich praw przed organami sądowymi. W kolejnych akapitach postaram się również wykazać, iż rzetelna i konsekwentna praca połączona z wyjściem poza ogólny schemat działania, może przynieść oczekiwane rezultaty. 

Wraz z początkiem 2020 roku do kancelarii zgłosiła się Klientka, obywatelka Polski, która przed kilkunastoma laty zawarła związek małżeński z obywatelem państwa arabskiego. W chwili, kiedy podjęliśmy się prowadzenia sprawy, nasza Mandantka była już w posiadaniu aktu rozwodu wraz z jego tłumaczeniem przysięgłym z języka arabskiego, na język polski. Już na tym etapie należy wyraźnie podkreślić, iż specyfika tego aktu prawnego w sposób znaczący odbiega od norm przyjętych w uznawaniu rozwodów w ustawodawstwie polskim, niemniej na obszarze obowiązywania tego prawa, jest on aktem zgodnym z obowiązującym tam porządkiem prawnym i prawomocnym z chwilą jego wydania. Powyższa uwaga okaże się bardzo istotna dla późniejszego rozstrzygnięcia. Posiadając ww. dokumenty, Klientka bezskutecznie próbowała dokonać wzmianki o rozwodzie we właściwym ze względu na Jej miejsce zamieszkania Urzędzie Stanu Cywilnego. Urząd odmawiając takiego wpisu, powoływał się na przepis art. 1146 § 1 ust. 3 i 4 k.p.c., z którego wynikać miałoby, iż o uznaniu ww. aktu rozwodowego za wiążący oraz dokonaniu stosownego wpisu, decyduje wyłącznie Sąd Okręgowy postanowieniem. Jednocześnie ze strony USC pojawił się zarzut, jakoby przedłożony dokument nie posiadał klauzuli prawomocności, a tym samym nie może stanowić podstawy do wpisu wzmianki o rozwodzie w rejestrze. Zdezorientowana Klientka podjęła próbę kontaktu z ambasadą Rzeczpospolitej Polski w kraju, z którego pochodził (były?) małżonek z prośbą o weryfikację, czy przedłożone dokumenty stanowią niezbity dowód na skuteczne i zgodne z prawem rozwiązanie małżeństwa, a tym samym mogą stanowić podstawę do skutecznego uznania tego rozwodu w świetle przepisów krajowych. Przedstawiciele konsulatu nie byli w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi w zakresie prawomocności dokumentów. Wskazali jedynie, iż przedłożony dokument ma charakter zaświadczenia porównywalnego z mocą urzędową aktu stanu cywilnego wydawanego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jednak w ich mniemaniu nie będzie on podstawą do rozstrzygnięcia dla polskiego sądu wydającego rozstrzygnięcie w zakresie uznania rozwodu w kraju. 

Mając na uwadze przedstawioną wyżej sytuację faktyczną, kancelaria zdecydowała się zadziałać dwutorowo – w pierwszej kolejności należało uzyskać potwierdzenie, czy przedłożony przez Klientkę dokument jest prawomocny w świetle obowiązujących przepisów w kraju jego sporządzenia. Po drugie, spróbować zidentyfikować, czy rzeczywiście sądy w RP uznają taki dokument za prawomocny. W celu stwierdzenia prawomocności orzeczenia rozwodowego, kancelaria skontaktowała się mailowo z prawnikiem wykonującym swoje obowiązki w kraju uzyskania rozwodu – ten po przeprowadzeniu wnikliwej weryfikacji potwierdził informację, że przedłożony dokument jest prawomocny, co ma wynikać z samej treści dokumentu. Ponadto, po konsultacji z kancelarią notarialną potwierdził On, iż w ramach orzeczonego rozwodu, przepisy prawa nie przewidują żadnej formy notyfikacji takiej prawomocności, ani przez dodatkową adnotację czy też pieczęć! Naturalną konsekwencją tej sytuacji było zatem sprawdzenie, w jaki sposób interpretuje ww. dokument sąd krajowy – w tym celu, intencjonalnie skierowany został do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej…pozew rozwodowy. Mając świadomość z góry zakładanego odrzucenia pozwu, celem kancelarii było uzyskanie informacji, w jaki sposób identyfikuje daną sytuację faktyczną skład orzekający. Zgodnie z oczekiwaniami, Sąd w uzasadnieniu swojego postanowienia o odrzuceniu pozwu rozwodowego kierował się koniecznością uznania przedłożonego aktu rozwodowego przez krajowy system sądowy, jak również ważność tego orzeczenia, poprzez dokonanie wpisu do stosownego rejestru w kraju, z którego pochodzi dokument. Tym samym nie dopatrzył się przeszkód wynikających z art. 1145-1147 k.p.c.

Paradoksalnie, odrzucenie pozwu rozwodowego stało się podstawą do szczęśliwego zakończenia postępowania. Mając w zanadrzu potwierdzenie prawomocności orzeczenia wynikające z uzasadnienia wyroku Sądu oraz niezależną opinię prawnika z państwa wydającego akt rozwodowy, kolejnym krokiem stało się skierowanie do Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej wniosku o ustalenie, iż orzeczenie państwa obcego podlega uznaniu. W tej części, z kronikarskiej uczciwości należy jeszcze odnotować, iż wniosek ten, został przez Sąd pierwszej instancji zwrócony, ze względu na domniemany brak formalny wynikający z …braku prawomocności przedłożonego dokumentu! Jak wskazywał skład orzekający w swoim uzasadnieniu, z treści przedłożonego orzeczenia rozwodowego nie wynika wprost jego prawomocność, co narusza przesłanki wynikające z art. 1147 § 1 k.p.c. Na tak skonstruowany zarzut, pełnomocnik skierował jednak zażalenie, które za pośrednictwem Sądu Okręgowego trafiło do Sądu Apelacyjnego w Katowicach. W zażaleniu wyraźnie wskazano rozdźwięk interpretacyjny, który wynikał z oddalonego powództwa rozwodowego (kwestia identyfikacji dokumentu rozwodowego jako prawomocnego) oraz fakt, iż rozwiązanie małżeństwa nastąpiło w wyniku zgodnego wniosku stron, odwołując się tym samym do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn. akt I ACa 410/09 z dnia 20 sierpnia 2009 roku, w którym rozstrzygana była podobna problematyka. Sąd Apelacyjny w Katowicach przychylił się do argumentacji pełnomocnika Klientki, uchylając zarządzenie. W swoim uzasadnieniu wyraźnie podkreślił, iż nasza Mandantka podjęła wszelkie czynności zmierzające do spełnienia wymogów formalnych uznania rozwodu, zaś samo odrzucenie pozwu rozwodowego ze względu na tzw. powagę rzeczy osądzonej wraz z zarządzeniem o zwrocie wniosku o uznanie orzeczenia organu zagranicznego, definitywnie zamknęłoby Jej drogę do uregulowania swojej sytuacji prawnej. Konsekwencją orzeczenia Sądu Apelacyjnego stało się ponowne rozpatrzenie sprawy przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej i szczęśliwe zakończenie w postaci uznania rozwodu orzeczonego przez organ zagraniczny. 

Tytułem podsumowania, niewątpliwie słowa uznania należy skierować do naszej Klientki, która pomimo początkowych niepowodzeń wytrwale dążyła do ochrony swoich praw przed polskim wymiarem sprawiedliwości. W kontekście tej sytuacji, cieszy również refleksja organu sądowego – skutecznie zadziałały tutaj bowiem mechanizmy kontroli merytorycznej orzekania, co z pewnością pomoże w szybszym rozpoznawaniu spraw o podobnej problematyce. Powyższa sytuacja pokazuje także, iż rola profesjonalnego pełnomocnika niejednokrotnie może stanowić remedium na sytuację z pozoru bez wyjścia – nie da się ukryć, iż w praktyce kancelaryjnej takie cenne doświadczenia pomagają przede wszystkim w jeszcze lepszym wykonywaniu obowiązków adwokata, radcy prawnego, co stanowi fundament naszej pracy. 

Zastrzegam, że informacje zawarte w artykule mają charakter ogólny i nie stanowią opinii prawnej. W związku z czym Kancelaria nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystanie niniejszych informacji bez uprzedniej konsultacji.

Konrad Kwaśny/adw. Piotr Turczański

k.kwasny@turczanski.pl/kancelaria@turczanski.pl

Poinformuj znajomych

Inne artykuły na blogu

Polityka prywatności i plików cookies

Zgodnie z z art. 13 ust. 1−2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119, s. 1) – dalej RODO – informujemy, że niniejszy dokumenty reguluje zasady przetwarzania Państwa danych osobowych i wykorzystywania plików cookies w związku z korzystaniem z naszej strony internetowej i kontaktami e-mailowymi lub telefonicznymi.

Podstawowe dane:

  • Adres strony internetowej: ………………………………….. (zwana dalej „stroną”)
  • Administrator Państwa danych osobowych:  ……………………. (zwany dalej „administratorem”)
  • Adres kontaktowy: ………………………….

Skrócona wersja – najważniejsze informacje:

  • Kontaktując się z nami, przekazują nam Państwo swoje dane osobowe, a my gwarantujemy, że Państwa dane pozostaną poufne, bezpieczne i nie zostaną udostępnione jakimkolwiek podmiotom trzecim bez Państwa wyraźnej zgody.
  • Powierzamy przetwarzanie danych osobowych tylko sprawdzonym i zaufanym podmiotom świadczącym usługi związane z przetwarzaniem danych osobowych.
  • Korzystamy z narzędzi analitycznych Google Analytics, które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  • Wykorzystujemy pliki cookies własne w celu prawidłowego działania strony.

Jeżeli powyższe informacje nie są dla Państwa wystarczające, poniżej znajdują się dalej idące szczegóły:

§1 Dane osobowe

  1. Osoba odwiedzająca stronę lub  kontaktująca się z Administratorem za pośrednictwem poczty elektronicznej bądź telefonu (zwana dalej „użytkownikiem”) może przekazywać swoje dane osobowe Administratorowi za pomocą dostępnych form kontaktu,
  2. Administratorem danych osobowych Użytkownika jest Administrator.
  3. Dane przekazane Administratorowi  przetwarzane są w celach wyszczególnionych w §2
  4. Administrator gwarantuje poufność wszelkich przekazanych mu danych osobowych.
  5. Podanie danych jest zawsze dobrowolne, ale niezbędne do podjęcia przez Użytkownika kontaktu,
  6. Dane osobowe są gromadzone z należytą starannością i odpowiednio chronione przed dostępem do nich przez osoby do tego nieupoważnione.
  7. Dane osobowe użytkownika będą przetwarzane do zakończenia komunikacji z nami lub, w razie podjęcia współpracy do końca okresu przedawnienia potencjalnych roszczeń z umowy. Dane zawarte na fakturach będą przetwarzane do końca okresu, przez który przepisy prawa wymagają przechowywać dokumentację rachunkową. Ponadto, część danych może być również przetwarzana po upływie wskazanych wcześniej okresów przez czas prowadzenia przez nas działalności gospodarczej w celach archiwalnych, analitycznych i statystycznych opisanych bardziej szczegółowo w §2
  8. Użytkownikowi przysługują następujące uprawnienia:
    • prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania,
    • prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania,
    • prawo do przenoszenia danych,
    • prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w określonym celu, jeżeli Użytkownik uprzednio taką zgodę wyraził,
    • prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez Administratora

§2 Cele i podstawy przetwarzania

Dane przetwarzane są w następujących celach:

  • odpowiedź zwrotna na otrzymane zapytanie w związku z prośbą o taki kontakt skierowaną do nas – podstawą prawną przetwarzania danych jest zgoda użytkownika wynikająca z zainicjowania z nami kontaktu (art. 6 ust. 1 lit. a RODO),
  • archiwizacja korespondencji przychodzącej i wychodzącej na wypadek potrzeby wykazania jej przebiegu, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),wykonania
  • jeżeli nasz kontakt doprowadzi do nawiązania współpracy, dane będą następnie przetwarzane w celu wykonanie zawartej z nami umowy (art. 6 ust. 1 lit. b RODO)
  • wystawianie faktur, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji rachunkowej (art. 6 ust. 1 lit. c RODO),
  • cele archiwalne (dowodowe) na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów oraz w celu ewentualnego ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • cele analityczne, takie jak dobór usług do naszych klientów, optymalizacja naszych produktów lub usług na podstawie uwag klientów, optymalizacja procesów obsługi na podstawie przebiegu obsługi sprzedaży i posprzedażowej, co jest naszym prawnie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • badanie satysfakcji klientów i określanie jakości naszej obsługi, co jest naszym prawie uzasadnionym interesem (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).

§3 Odbiorcy danych/podprzetwarzający dane osobowe

  1. Dane osobowe użytkownika możemy udostępniać naszym podwykonawcom, czyli podmiotom, z których usług korzystamy przy przetwarzaniu danych osobowych
  2. Dane osobowe użytkownika mogą być przekazywane do państw trzecich (znajdujących się poza Unią Europejską). Odpowiednie zabezpieczenia danych są zapewnione poprzez zatwierdzony mechanizm certyfikacji w połączeniu z egzekwowalnymi zobowiązaniami odbiorcy danych do odpowiednich zabezpieczeń (program Privacy Shield).
  3. Poniżej znajduje się lista możliwych odbiorców danych Użytkownika:
    • Osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych, wspierające bieżącą działalność administrator
    • Dostawca oprogramowania księgowego,
    • Dostawca oprogramowania do zarządzania projektami,
    • Dostawca pakietu biurowego,
    • Firma utrzymująca stronę na serwerze (hostingodawca),
    • Firma utrzymująca pocztę elektroniczną administratora (dostawca serwera pocztowego),
    • Odpowiednie organy publiczne w zakresie, w jakim Administrator jest zobowiązany do udostępnienia im danych.

§4 Pliki Cookies

  1. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika naszej strony internetowej i przeznaczone są do korzystania z podstron tejże strony. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.
  2. Pliki cookies wykorzystywane są w celu:
    • dostosowania zawartości strony internetowej do preferencji Użytkownika oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych; w szczególności pliki te pozwalają rozpoznać urządzenie Użytkownika strony internetowej i odpowiednio wyświetlić stronę internetową, dostosowaną do jego indywidualnych potrzeb;
    • tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy strony internetowej korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;
    • utrzymanie sesji Użytkownika strony internetowej (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie strony internetowej ponownie wpisywać loginu i hasła;
  3. Na naszej stronie internetowej stosowane są dwa zasadnicze rodzaje plików cookies: „sesyjne”  (session cookies) oraz „stałe” (persistent cookies). Cookies „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika do czasu wylogowania, opuszczenia strony internetowej lub wyłączenia oprogramowania (przeglądarki internetowej). „Stałe” pliki cookies przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika przez czas określony w parametrach plików cookies lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.
  4. W ramach strony internetowej stosowane są lub mogą być stosowane następujące rodzaje plików cookies:
    • „niezbędne” pliki cookies, umożliwiające korzystanie z usług dostępnych w ramach strony internetowej, np. uwierzytelniające pliki cookies wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • pliki cookies służące do zapewnienia bezpieczeństwa, np. wykorzystywane do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach strony internetowej;
    • „wydajnościowe” pliki cookies, umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania ze stron internetowych strony internetowej;
    • „funkcjonalne” pliki cookies, umożliwiające „zapamiętanie” wybranych przez Użytkownika ustawień i personalizację interfejsu Użytkownika, np. w zakresie wybranego języka lub regionu, z którego pochodzi Użytkownik, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej itp.;
    • „analityczne” – np. Google Analytics , które zbierają informacje na temat odwiedzin strony, takie jak podstrony, czas spędzony na stronie czy przejścia pomiędzy poszczególnymi podstronami. W tym celu wykorzystywane są pliki cookies firmy Google LLC dotyczące usługi Google Analytics.
  5. W wielu przypadkach oprogramowanie służące do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy strony internetowej mogą dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących plików cookies. Ustawienia te mogą zostać zmienione w szczególności w taki sposób, aby blokować automatyczną obsługę plików cookies w ustawieniach przeglądarki internetowej bądź informować o ich każdorazowym zamieszczeniu w urządzeniu Użytkownika strony internetowej. Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików cookies dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  6. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie internetowej.
  7. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika strony internetowej i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem strony internetowej reklamodawców, partnerów, firmy analityczno-badawcze oraz dostawców aplikacji multimedialnych.

 

§5 Logi serwera

  1. Korzystanie ze strony wiąże się z przesyłaniem zapytań do serwera, na którym przechowywana jest strona. Każde zapytanie skierowane do serwera zapisywane jest w logach serwera.
  2. Logi obejmują m.in. adres IP użytkownika, datę i czas serwera, informacje o przeglądarce internetowej i systemie operacyjnym.. Logi mogą być zapisywane i przechowywane są na serwerze.
  3. Dane zapisane w logach serwera nie są kojarzone z konkretnymi osobami korzystającymi ze strony i nie są wykorzystywane przez nas w celu identyfikacji użytkownika.
  4. Logi serwera stanowią wyłącznie materiał pomocniczy służący do administrowania stroną, a ich zawartość nie jest ujawniana nikomu poza osobami upoważnionymi do administrowania serwerem.

Strona wykorzystuje pliki cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Ustawienia przechowywania cookies można zmienić w przeglądarce. Więcej informacji…